Lễ hội Nàng Han - nét đẹp văn hoá tâm linh của người Thái huyện Phong Thổ

Lễ hội Nàng Han là nét đẹp văn hóa tâm linh trong đời sống của đồng bào dân tộc Thái trắng xã Mường So nói riêng và của cả vùng Tây Bắc nói chung. Tương truyền, Nàng Han là con gái một gia đình người Thái nghèo, nàng đã giả trai quật cường đánh giặc xâm lược phương Bắc. Đúng ngày 30 tết, quân xâm lược đã bị đánh bại, Nàng Han cùng các tướng sỹ trở về. Khi đến mó nước Nậm Lùm (nay thuộc thôn Tây An, xã Mường So), Nàng Han cởi xiêm y, tắm gội bên mó nước rồi cùng ngựa bay về trời. Từ đó, tưởng nhớ công ơn của nàng, nhân dân đã lập miếu thờ và tổ chức lễ hội ngay tại mó nước vào 15/2 âm lịch hàng năm và mong cầu sự no ấm, cuộc sống an lành, mùa màng tốt tươi. Năm 2009 Lễ hội được phục dựng và duy trì thường niên hàng năm ở quy mô cấp xã, thu hút đông đảo Nhân dân các dân tộc trong và ngoài khu vực tham dự. Năm 2007, đền thờ Nàng Han được UBND tỉnh Lai Châu công nhận là di tích kiến trúc nghệ thuật cấp tỉnh. 

Đồng chí Mai Thị Hồng Sim, Ủy viên Ban Thường vụ Huyện ủy, Phó Chủ tịch UBND huyện, Trưởng ban tổ chức lễ hội cho biết: Thực hiện Nghị quyết số 04-NQ/TU ngày 17/02/2021 của Ban chấp hành Đảng bộ Tỉnh Lai Châu về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch giai đoạn 2021-2025 định hướng đến năm 2030. Năm nay, Lễ hội Nàng Han được tổ chức với quy mô cấp huyện, là việc làm cụ thể trong công cuộc bảo tồn bản sắc văn hóa tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch trong giai đoạn hiện nay, huyện cũng mong muốn tiếp tục được quan tâm tu sửa cơ sở vật chất đặc biệt là đền thờ Nàng Han để lễ hội được tổ chức quy mô nâng tầm hơn nữa trong những năm tiếp theo.

Lễ hội gồm 2 phần: phần lễ và phần hội. Trong phần lễ sẽ tiến hành nghi lễ cúng Nàng Han; nghi thức cúng sơn thần thổ địa và mó nước Nàng Han. Phần hội được tổ chức với sự tham gia của các thôn, bản trên địa bàn xã Mường So với một số môn thể thao truyền thống và trò chơi dân gian như: đẩy gậy, bắn nỏ, tó má lẹ, tung còn, đi cà kheo, én cáy; thi văn nghệ; trình diễn trang phục dân tộc; thi ẩm thực; trình diễn nghệ thuật múa xòe; trình diễn nghi thức kéo co truyền thống dân tộc Thái; nghi thức gội đầu trong lễ hội Áp Hô Chiêng...Chị Teo Thị Hồng Van, Thôn Tây An, xã Mường So tâm sự: Bản thân tôi rất tự hào là người dân tộc Thái, trong nhiều năm, bản thân đã tham gia nghi thức cúng lễ hội, cầu mong cho mưa thuận gió hoà, cầu mong sức khoẻ, gia đình hạnh phúc. Tôi rất là vinh dự và tự hào được sinh ra và lớn lên trên mảnh đất anh hùng.

Lễ hội Nàng Han là dịp để Nhân dân các dân tộc trong và ngoài huyện cùng giao lưu văn hóa, tình cảm, tăng thêm sự hiểu biết, tạo điều kiện để các hoạt động văn hóa, văn nghệ, các trò chơi dân gian phát triển, góp phần xây dựng đời sống văn hóa tinh thần vui tươi, lành mạnh, phát huy khối đại đoàn kết toàn dân tộc. Lần đầu đến với lễ hội Nàng Han, cô Nguyễn Minh Nghị là một Du khách đến từ Hà Nội chia sẻ: Khi cô đến đây, lúc đầu chỉ nghĩ là tham quan lễ hội Nàng Han và xem các cô gái Thái múa. Nhưng mà đến thấy có dâng hương cô cảm thấy ở đây làm lễ rất trang trọng, các cô rất vui, thích. Muốn là đưa tất cả bạn bè đến đây tham quan vào ngày hội lớn như thế này.

        Qua lễ hội đã tôn vinh và quảng bá bản du lịch cộng đồng Vàng Pheo và các giá trị văn hóa độc đáo, đặc sắc của các dân tộc huyện Phong Thổ với đồng bào cả nước, bạn bè trong, ngoài tỉnh và quốc tế, góp phần phát huy tiềm năng du lịch, thu hút du khách thập phương và các nhà đầu tư đến quê hương Phong Thổ tươi đẹp